Słownik SEO

Usability

Usability serwisu (z ang. usability - użyteczność, wygoda korzystania, ergonomia) - właściwość serwisu, decydująca o tym, z jaką łatwością użytkownik może poruszać się pomiędzy jego stronami oraz pracować w jego intefejsie.
Na usability składa się szereg czynników, takich jak:

Nauczalność (learnbility). Mówi o tym, jak szybko użytkownik, który po raz pierwszy widzi interfejs serwisu posiądzie umiejętności niezbędne do wykonywania prostych funkcji i zadań.
Efektywność użytkowania (efficiency) - określana na podstawie wygody oraz szybkości, z jaką odwiedzający poruszają się w serwisie i wykonują zadania.
Zapamiętywalność (memorability). Określa możliwość szybkiego zapamiętywania zasad działania interfejsu oraz jego nawigacji. W przypadku, gdy przy następnym wejściu użytkownik musi się ponownie uczyć się zasad poruszania się po stronie, może oznaczać, że jest on trudny do zapamiętania.
Ilość i stopień ważności błędów, to czynnik określający jak często użytkownicy popełniają błędy podczas poruszania się po serwisie, jak bardzo są one istotne oraz jakie są możliwości ich naprawienia.
Subiektywne odczucie, czyli osobista ocena serwisu przez użytkownika.

Znaczenie usability
Badania specjalistów z branży, na przykład firmy User Interface Engineering Inc, dowodzą, że podczas wyszukiwania użytkownicy w 60% przypadków nie mogą znaleźć szukanej informacji. To prowadzi do obniżenia wydajności pracy, utraty cennego czasu oraz spadku liczby odwiedzin serwisu. Natomiast zgodnie z danymi przedstawionymi przez Forrester Research “dzięki złej usability sklepy internetowe tracą 50% kupujących, z których 40% nigdy już nie wraca.” Badania dotyczące zachowań użytkowników w internecie dowodzą, że odwiedzający źle odbierają wolno ładujące się serwisy o skomplikowanej strukturze. Internauci nie chcą czekać na pełne załadowanie się strony, a także tracić czasu na zrozumienie zasad poruszania się po serwisie. We współczesnym internecie nie istnieją takie pojęcia jak instrukcja obsługi serwisu, czy kurs obsługi strony. Użytkownik pragnie zrozumieć funkcjonalność serwisu już w pierwszych sekunadach zwiedzania strony, czyli od razu wiedzieć jak poruszać się po serwisie, a także natychmiast zapamiętać strukturę i funkcje jakie serwis oferuje. Jeżeli tak się nie dzieje, internauta po prostu przechodzi na inną, bardziej satysfakcjonującą go stronę. Przejawem dbałości o usability strony jest projektowanie serwisu, który jest zorientowany na użytkownika, co w rezultacie wpływa na tak ważne wskaźniki jak odwiedzalność oraz konwersja.

Projektowanie oraz testowanie Usability
Proces tworzenia funkcjonalnego i użytecznego serwisu można podzielić na dwa etapy: projektowanie i testowanie.

Projektowanie usability (Usability Engineering) jest częścią metodologicznego podejścia do stworzenia funkcjonalnego oraz przyjaznego użytkownikowi interfejsu strony interentowej. Rezultatem prac na tym etapie powinien być poprawnie funkcjonujący, wydajny oraz wygodny w użytkowaniu serwis. Projektowanie użyteczności strony składa się z kilku etapów, z których najważniejsze to:
- zebranie danych i wymagań odnośnie projektowanego serwisu;
- stworzenie i przetestowanie prototypu;
- ocena alternatywnych projektów serwisu oraz nawigacji;
- analiza problemów, które może napotkać użytkownik;
- przedstawienie rozwiązań oraz ich testowanie.
Testowanie usability (Usability Testing). Jest to końcowa faza opracowywania usability serwisu. Standardowy test polega na wykonaniu przez użytkownika - testera określonej ilości zadań z wykorzystaniem prototypów. W czasie takich testów zapisuje się wszystko, co robi i mówi tester. Typowy test wykonywany jest przez co najmniej dwóch użytkowników pracujących razem. W rezultacie testowania należy zebrać:
- dane o kolejności wykonywanych kroków (działań) koniecznych do osiągnięcia postawionego celu;
- informacje o błędach popełnionych przez użytkownika;
- uwagi o trudnościach, które użytkownik napotkał;
- dane o szybkości wykonania postawionych zadań;
- subiektywną ocenę użytkownika, dotyczącą działania serwisu.

Celem testów jest wykrycie potencjalnych problemów, na jakie mogą się natknąć użytkownicy oraz znalezienie metod ich rozwiązania.

Etapy tworzenia funkcjonalnego i wygodnego w obsłudze serwisu

Etap wstępny - na wstępnym etapie należy określić:
- cel jaki przyświeca stworzeniu serwisu;
- grupę docelową wśród użytkowników Internetu;
- cechy, określające członków grupy docelowej oraz cele, dla których odwiedzają oni serwis. Te cele są na ogół takie same dla większości serwisów, lecz w zależności od tematyki, jaką porusza konkretny serwis specjaliści zajmujący się projektowaniem usability wypracowywują dodatkowe cele. W procesie określania celów należy pamiętać, że serwis powinien być maksymalnie prostym, łatwo przyswajalnym i efektywnym w użytkowaniu, łatwo zapamiętywalnym oraz satysfakcjonującym z punktu widzenia subiektywnej oceny odwiedzającego.
Zbiór danych i wymagań (dotyczy istniejących już serwisów) - na tym etapie następuje gromadzenie informacji od użytkowników na temat ich wymagań odnośnie serwisu i ocena, na ile obecny projekt serwisu tym wymaganiom odpowiada. Dane od użytkowników można zbierać poprzez:
- formularz kontaktowy oraz formularz zwrotny;
- analizę logów serwera;
- testowanie usability istniejącego już serwisu.
Opracowanie prototypu. Ogólnie wiadomo, że badanie oddziaływań jest o wiele prostsze dla realnego obiektu, dlatego też tworzone są prototypy serwisów. Przy ich tworzeniu wykorzystuje się minimalną ilość treści i nie ładuje się grafiki. Na tym etapie najbardziej istotna jest analiza opinii i komentarzy testujących użytkowników oraz określenie, na ile prototyp serwisu jest zdolny do wykonywania ustalonych zadań.
Tworzenie treści oraz jej optymalizacja. Jednym z podstawowych kryteriów dobrego usability jest atrakcyjność treści dla użytkownika. Spośród wszystkich zebranych informacji na stronach serwisu umieszcza się te, które rzeczywiście są potrzebne, interesujące i zrozumiałe dla użytkownika. Większość internautów podczas pierwszych sekund oglądania strony, skanuje wzrokowo rozmieszczone na stronie informacje i czyta tylko te, które przykuły ich uwagę. Tekst umieszczony na stronie rozdzielany jest nagłówkami, tytułami oraz podtytułami. W celu ułatwienia czytania oraz segregacji informacji stosuje się akapity, listy, tabelki.
Organizacja nawigacji strony. Główne kryteria, określające jakość zaprojektowanej nawigacji to jej prostota oraz wygoda, z jaką użytkownicy mogą poruszać się po stronach witryny. Dlatego też nawigacja powinna być identyczna na wszystkich stronach serwisu, intuicyjna, zrozumiała oraz łatwa do zapamiętania. Testowanie Testowanie usability jest interaktywnym procesem wykrywającym czynniki, które pomagają użytkownikowi, oraz te, które mu przeszkadzają, przeprowadzanym w celu wykluczenia tych ostatnich. Testowanie zwykle przeprowadza się kilka razy, do momentu opracowania końcowego wariantu, odpowiadającego wymogom usability.

Zobacz także:

pokaż wszystkie